Czym jest biblioteka chyba każdy wie ;) Problemem raczej nie będzie odpowiedź na pytanie: czym jest biblioteka cyfrowa? Jest to usługa internetowa dzięki której możliwe jest udostępnianie zbiorów – zarówno publikacji elektronicznych, jak i publikacji papierowych – które zostały zdigitalizowane. Mogą to być: prasa, książki, druki ulotne, fotografie, mapy.

Najczęściej wykorzystywanym w polskich bibliotekach cyfrowych formatem, w jakich udostępniane są zbiory jest DjVu. Wykorzystano ten format, ponieważ umożliwia on zapisywanie zeskanowanych tekstów z  jakością, która odpowiada oryginałowi, przy jednoczesnym zachowaniu niewielkiego rozmiaru. Wiele bibliotek wykorzystuje system dLibra dedykowany do budowy bibliotek cyfrowych.

Co należy zrobić by skorzystać z biblioteki cyfrowej?

Prócz znajomości adresu, konieczna może okazać się instalacja dodatku w naszej przeglądarce umożliwiająca otwieranie plików DjVu. Nie jest to skomplikowane, na stronie biblioteki jest informacja co trzeba zrobić. Warto czasem założyć sobie konto użytkownika w danej bibliotece (jeżeli często z niej korzystamy). Konto daje dostęp do dodatkowych funkcji – np. do zapisywania ulubionych tekstów czy takich, z których często korzystamy.

W Polsce istnieje kilkanaście różnych bibliotek cyfrowych. Multiwyszukiwarka materiałów znajdujących się w polskich bibliotekach cyfrowych znajduje się pod adresem Federacja Bibliotek Cyfrowych. Choć polecam korzystanie ze stron poszczególnych bibliotek. Zdarzyło mi się kilkakrotnie nie znaleźć materiałów przez wyszukiwarkę FBC, a już na stronie konkretnej biblioteki cyfrowej nie miałam z tym kłopotu.

Czy warto?

Być może nad tym zastanawia się tylko ta osoba, która nigdy wcześniej nie korzystała z cyfrowych zasobów :) Jasne że warto. Dostęp do wielu materiałów mamy z każdego miejsca na świecie (o ile jest tam Internet), nie trzeba więc wybierać się do biblioteki, wystarczy tylko wiedzieć gdzie szukać. Poza tym z każdym dniem rośnie liczba materiałów udostępnianych przez biblioteki cyfrowe w Polsce. Na chwilę obecną dostępnych publikacji jest już 1 677 156.

Lista bibliotek cyfrowych w Polsce – część pierwsza

Zestawienie polskich bibliotek cyfrowych, które można znaleźć na stronach FBC, bardzo szeroko definiuje bibliotekę cyfrową. Na tej liście prócz samych bibliotek cyfrowych znajdziemy także repozytoria, bazy danych oraz serwisy umożliwiające dostęp do tekstów. Poniżej podaję adresy do kilku największych bibliotek cyfrowych (niektórym z nim zamierzam poświęcić osobne wpisy) z namiarami na to, co znajdziecie tylko w nich:

Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa – w kilku kolekcjach tematycznych takich jak: kolekcja berlińska (dokumenty ze zbiorów Biblioteki Pruskiej w Berlinie), Fryderyk Chopin, Jan Paweł II, Biblioteka profesora Janusza Skalskiego, znajdziecie różnego rodzaju materiały: teksty, grafikę, pliki muzyczne

Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa – tworzona jest przez 22 instytucje. Na pewno warto tam zajrzeć jeżeli szukacie materiałów dotyczących Poznania i Wielkopolski. W specjalnie wydzielonej kolekcji dotyczącej właśnie tego regionu znajduje się już 147 470 publikacji (zarówno książek, jak i dokumentów archiwalnych czy druków ulotnych), najstarsze materiały pochodzą z XIII wieku. Do WBC zajrzeć także należy jeżeli interesuje Was postać Henryka Jordana, lekarza, społecznika, pioniera wychowania fizycznego w Polsce – Jordaniana, a także jeśli jesteście fanami twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego – Kraszewciana.

Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona – serwis Polona prowadzony i administrowany jest przez Bibliotekę Narodową. Umożliwia dostęp do zbiorów cyfrowych tejże biblioteki. Niestety, nie do wszystkich dokumentów możliwy jest dostęp z każdego miejsca. Niektóre dokumenty czy pliki można obejrzeć w wersji elektronicznej TYLKO korzystając z komputerów w czytelni Biblioteki Narodowej. Polona posiada kilkanaście tematycznych kolekcji poświęconych konkretnym twórcom czy osobom, np. Mikołaj Rej, Komunikacja miejska, Zbigniew Herbert (dostęp do tej kolekcji jest możliwy tylko na komputerach w czytelniach BN), Warszawa w słowie i obrazie, Literatura jidysz.

Śląska Biblioteka Cyfrowa – jeżeli interesuje nas region Śląska to koniecznie trzeba zajrzeć do tej biblioteki. Kolekcje podzielone są ze względu na terytorium: Dolny Śląsk, Górny Śląsk, Kresy Wschodnie, Opolszczyzna, Region Bielsko-Bialski, Region Częstochowski, Śląsk Cieszyński, Śląsk Czeski, Zagłębie Dąbrowskie. W kolekcji Miscellanea zaś trafimy na materiały: Masonika, Judaica i Religijne.

Małopolska Biblioteka Cyfrowa – gromadzi i udostępnia dziedzictwo kulturowe Małopolski, a także zabytki kultury przechowywane w małopolskich bibliotekach. Materiały dotyczące regionu posegregowane są według powiatów i miast na prawach powiatu. Reszta kolekcji ułożona w „tradycyjny” sposób: zbiory specjalne, zbiory archiwów i muzeów, dziedzictwo kulturowe, nauka i dydaktyka, czasopisma. Nie ma żadnych specjalnie/tematycznie wyodrębnionych kolekcji.

Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa – biblioteka cyfrowa, do której najczęściej zaglądam (są tam czasopisma, z których bardzo często korzystam ? np. Wiadomości). W KPBC można znaleźć kolekcje dotyczące regionów: Cuiaviana i Pomeranica, Vilniana oraz Baltica. W części nazwanej Materiały dydaktyczne znalazły się artykuły, monografie i podręczniki akademickie wydane po 1945 r. oraz opracowania historyczne niezbędne dla nauki i dydaktyki, podzielone według dziedzin nauki. Materiały włączone do części Dziedzictwo kulturalne zostały podzielone ze względu na typ czy charakter zbiorów – np. rękopisy, druki ulotne czy druki emigracyjne.

Biblioteka Cyfrowa – Regionalia Ziemi Łódzkiej – biblioteka gromadzi dokumenty dotyczące Łodzi oraz regionu. Znaleźć tam można archiwalne numery czasopism, druki ulotne, materiały ikonograficzne czy mapy.

Niebawem kolejny przegląd polskich bibliotek cyfrowych, a także osobne wpisy, w których zajmę się konkretnymi bibliotekami. Gratuluję dotarcia do końca tego wpisu – to jak na razie moja najdłuższa notka :) Jeśli uważasz, że informacje z tego wpisu mogą się przydać Tobie lub znajomym – podziel się tą notką. Dziękuję!