W drugiej odsłonie Śniadań Mistrzów książki poleca Emanuel Kulczycki, doktor filozofii w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się filozofią komunikacji i naukometrią. Jest przewodniczącym Rady Młodych Naukowców przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego, członkiem Rady Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, Krajowej Rady Bibliotecznej przy MKiDN oraz Komitetu Nauk Filozoficznych PAN. Jest autorem książek Teoretyzowanie komunikacji (2012) oraz Dwa aspekty komunikacji (2015). Pisze bloga ?Warsztat badacza?, w którym opisuje narzędzia badawcze, programy komputerowe i przepisy regulujące pracę naukową. Możecie go także znaleźć na Twitterze.

 

• Robert Darnton Wielka masakra kotów i inne epizody francuskiej historii kulturowej. Darnton ma niezwykłą zdolność opowiadania o rzeczach trudnych do pomyślenia. Bo właśnie o historii naszego myślenia jest ten zbiór esejów naukowych. Nie tylko o tym, co myśleli sobie ludzie osiemnastowiecznej Francji (o tym powstało już wiele prac), ale przede wszystkim o tym jak myśleli i jak rozumieli swój świat. Na szczęście Darnton nie wchodzi w abstrakcyjne rozważania, aby przedstawić swoje spostrzeżenia, lecz zachowuje się niczym dociekliwy reporter. W tytułowej ?Wielkiej masakrze kotów? stara się nam wyjaśnić dlaczego powieszenie przez paryskich drukarzy wszystkich kotów znalezionych w okolicy było tak zabawne, że ci sami drukarze odgrywali wielokrotnie tę scenę w pantomimie. Czytając tę książkę Darntona dowiemy się również, dlaczego w osiemnastowiecznej wersji bajki Czerwony Kapturek zostaje zjedzony przez wilka.

 

• Umberto Eco Cmentarz w Pradze. Bardziej sobie cenię Eco jako powieściopisarza niż semiotyka, chociaż może jako badacz komunikacji nie powinienem tego pisać. Cmentarz w Pradze nie jest najlepszą powieścią włoskiego semiotyka (wyżej cenię sobie np. Wahadło Foucaulta czy Baudolino). Mimo to jest to powieść świetna i zdecydowanie warto po nią sięgnąć, aby zobaczyć mistrzowski warsztat. Akcja opisuje powstanie i rozprzestrzenianie się ?Protokołów Mędrców Syjonu? ? dokumentu, który miał być relacją z planów dominacji nad światem w wykonaniu Żydów. Najciekawsze w tej powieści jest to, że Eco w zasadzie niczego nie wymyślił. Po prostu raz jeszcze zrelacjonował historię ze źródeł. Jednak to, jak to zrobił zasługuje na naszą lekturę. Przyznaję, że po skończeniu Cmentarza? siedziałem i wyszukiwałem w Wikipedii wszystkich bohaterów, którzy pojawili się w historii. I gdy czytałem źródła, wciąż nie mogłem uwierzyć, że to wszystko nie było wymysłem kreatywnej wyobraźni włoskiego mistrza prozy, lecz najzwyczajniej wydarzyło się na przełomie XIX i XX wieku.

 

• Walter J. Ong Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii. Książka amerykańskiego jezuity otworzyła zupełnie nowy rozdział w badaniach antropologicznych, kulturowych czy medioznawczych. Ong pokazał, jakie konsekwencje dla naszej kultury miał fenomen wynalezienia pisma. Co ciekawsze, starał się zrekonstruować, jak myśleliśmy o naszym świecie i naszym miejscu w świecie, gdy tego pisma nie było, a jedynym nośnikiem wiedzy była mowa. Wszystko musieliśmy przekazywać ustnie, a trwałość informacji zależała od długości życia najstarszych członków wspólnoty. To dlatego w czasach owej oralności najważniejszą grupa społeczną była rada starszych. Z Oralności i piśmienności dowiemy się, w jaki sposób używanie przez nas pisma wpłynęło na nasze zdolności zapamiętywania, organizowania pracy czy budowy miast. Ong pokazuje również, w jaki sposób nowe media sprawiają, że rada starszych zaczyna tracić swoją pozycję, a uzyskują ją młodzi, którzy potrafią obsługiwać coraz to nowsze technologie.

 

• Ray Moseley W cieniu Mussoliniego. Podwójne życie hrabiego Galeazza Ciano. Świetnie napisana biografia jednego z najważniejszych włoskich polityków w latach 30. i 40. ubiegłego wieku. Ciano był nie tylko ministrem spraw zagranicznych, ale również ? a może przede wszystkim ? zięciem Benito Mussoliniego. Uważam, że biografia jest bardzo trudnym gatunkiem i aby utrzymać zainteresowanie czytelnika, autor musi cechować się nie tylko wielką erudycją i lekkim piórem, ale również musi momentami sprawić, że zapominamy, iż czytamy biografię, a nie np. kryminał. Moseley?owi zdecydowanie się to udaje i jestem przekonany, że po tę biografię mogą sięgnąć nie tylko miłośnicy tematyki wojennej.

• Gabriel Garcia Marquez Jesień patriarchy.  Tak jak w przypadku Eco, Jesień patriarchy nie jest może najlepszą powieścią Marqueza (a na pewno nie najbardziej znaną), ale jest książką  stawiającą przed nami intelektualne wyzwanie. ?Do Jesieni? podchodziłem kilka razy, mając już za sobą lekturę większości prac kolumbijskiego noblisty. Nie potrafiłem zrozumieć, nie tylko o czym jest ta lektura (w kontekście realizmu magicznego może samo pytanie jest źle zadane), ale również po co ta książka została napisana. Po prawie pięćdziesięciu latach od napisania tej książki historia zatacza koło i ponownie (szczególnie po tzw. arabskiej wiośnie) świat zaczyna się interesować podstarzałymi dyktatorami. Bo właśnie o tym jest ta powieść ? o zmaganiu się dyktatora z własnym sobą. Wymagająca, ale interesująca książka.

 

• Ramona Bădescu, Benjamin Chaud Pomelo jest zakochany. To książeczka (ze świetnymi ilustracjami Benjamina Chauda), która jest bardzo filozoficzną lekturą dla najmłodszych dzieci. Czyli każe się nam dziwić. Kiedy mój starszy syn wybiera wieczorem bajkę do czytania, mam nadzieję, że wybierze właśnie Pomelo?, po prostu lubię się dziwić wraz z różowym słoniem. Dziwić się, że błękit nieba gdzieś zniknął, że truskawki nie robią truskawek i być zakochanym w swoim cieniu, bo ten nigdy nas nie opuści. Naprawdę inspirująca i radosna lektura.