Olga Tokarczuk w Kutnie! Gdy tylko o tym usłyszałam, wiedziałam, że muszę wybrać się na to spotkanie. Odbyło się ono w Centrum Teatru, Muzyki i Tańca, filii Kutnowskiego Domu Kultury. Adres: ul. Teatralna 1, Kutno. #protip – będąc w Kutnie koniecznie tam zajrzyjcie; to dawny Dom Dochodowy Straży Ogniowej pochodzący z początku XX wieku, po kapitalnym remoncie, a zobaczyć trzeba odnowioną polichromię na suficie i balustradach balkonów.

Wracając zaś do spotkania – sala była pełna ludzi – przyszli chyba wszyscy, którzy wcześniej zgłosili się po wejściówki (co nie zawsze jest takie oczywiste – tak na marginesie). Faktycznym bohaterem spotkania były Księgi Jakubowe, ostatnia powieść Olgi Tokarczuk. Wokół tej właśnie książki toczyła się rozmowa, jej też dotyczyła większość pytań czytelników. Spotkanie, pierwsze z cyklu Między słowami, prowadziła Aleksandra Kołodziejek.

Monumentalne dzieło, nad którym Tokarczuk pracowała ponad 6 lat, robi wrażenie. Chyba także na samej Tokarczuk, ostatecznie to prawie tysiąc stron tekstu, mnóstwo włożonej pracy, kwerend i przeczytanych książek. Podczas pracy nad Księgami Jakubowymi Tokarczuk nie sięgała po nic innego jak po książki związane z tematem powieści: wszystko, co dotyczyło XVIII wieku, Żydów, codziennego życia w tamtym okresie. Żadnych powieści. Detoks od literatury pięknej – teraz autorka nadrabia tę przerwę.

Poruszonych było wiele wątków, m.in. o inspirującej Tokarczuk od dawna książce Benedykta Chmielowskiego „Nowe Ateny” (to ten od Koń jaki jest, każdy widzi); Chmielowski zresztą pojawia się w powieści. Tak samo jak poetka Elżbieta Drużbacka, czy arystokratka Katarzyna Kossakowska.

Tokarczuk w pewnym momencie powiedziała: Jestem feministką. Rewolucja feministyczna przeorała nas. Nie można dziś myśleć w inny sposób. Dlatego w jej powieściach, także w Księgach Jakubowych, kobiety odgrywają ważną rolę. Tokarczuk mówiła o wrażliwości i tym jak ona się zmienia. Tak jest na przykład jeśli chodzi o nasz stosunek do zwierząt – ich los interesuje pisarkę; wspominała zresztą o tym, że z Ksiąg Jakubowych wypadł cały wątek im poświęcony.

Ciekawe było pytanie o syndrom jerozolimski – jeden z czytelników zasugerował, że główny bohater Jakub Frank cierpiał na chorobę psychiczną. Tokarczuk jednak stwierdziła, że nie stawiam się w sytuacji oceniania; chcę opisać świat, a nie go oceniać. Dodała także, że z pisaniem jest podobnie jak z terapią – musi gdzieś zaiskrzyć. I u Tokarczuk z pewnością iskrzy!

Pisarka podkreśliła także rolę Alka Radomskiego, który składał książkę (pod względem edytorskim to faktycznie arcydzieło). Na chwilę obecną podpisanych zostało pięć umów z zagranicznymi wydawcami; Księgi Jakubowe zostaną przetłumaczone na hebrajski, serbski, francuski, szwedzki i czeski. Zainteresowanym zaś tematem frankistów Tokarczuk poleciła niedawno wydaną książkę Pawła Maciejki Wieloplemienny tłum. Jakub Frank i ruch frankistowski (1755?1816).

Nie wiem jak Wy, ale ja powoli zabieram się za lekturę Ksiąg Jakubowych i oczywiście czekam na kolejne literackie spotkanie w CTMiT.