W ramach projektu Udostępnianie Piśmiennictwa 131 tytułów (klasyka XX wieku – polska i światowa) trafi do internetu (a dokładniej do Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona). Udostępnianie Piśmiennictwa to program Instytutu Książki realizowany w 2014 roku w ramach ?Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa na lata 2014-2020?.

Realizacja Programu Udostępnianie Piśmiennictwa

Program realizowany jest poprzez:

• zakup autorskich praw majątkowych do udostępnienia dzieła na podstawie otwartej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska lub kolejnych wersji tej licencji,

• zakup licencji do udostępnienia dzieła na podstawie Otwartej Licencji Edukacyjnej (OLE),

• zakup praw do udostępnienia dzieła w zakresie indywidualnie wynegocjowanym z posiadaczem praw autorskich.

Podstawą listy rekomendowanych dzieł były propozycje zgłaszane przez osoby prywatne, instytucje i organizacje.

Z listą rekomendowanych dzieł można zapoznać się na stronach Instytutu Książki.

Garść statystyk

Przejrzałam listę i na 131 tytułów tylko 17 zostało napisanych przez kobiety. Oto one (w porządku alfabetycznym):

• Maria Dąbrowska „Noce i dnie”
• Anna Kamieńska „Żołnierze i żołnierzyki”
• Maria Kownacka „Plastusiowy pamiętnik”
• Hanna Krall „Zdążyć przed panem Bogiem”
• Maria Kuncewiczowa „Tristan 1946”, „Cudzoziemka”
• Hanna Malewska „Przemija postać świata”
• Krystyna Miłobędzka „Dom, pokarmy”
• Lucy Maud Montgomery „Ania z Zielonego Wzgórza”
• Zofia Nałkowska „Medaliony”, „Dziennik czasów wojny”, „Granica”
• Mary Shelley „Frankenstein”
• Wisława Szymborska „Wszelki wypadek”, „Wołanie do Yeti”
• Anna Świrszczyńska „Budowałam barykadę”
• Virginia Woolf  „Pani Dalloway”

Statystyka jest nieubłagana – 87,03% dzieł wybranych przez Zespół Sterujący (składający się z jedenastu ekspertów powołanych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na dwuletnią kadencję na wniosek dyrektora Instytutu Książki) zostało napisanych przez mężczyzn. Lista to 78 mężczyzn i 13 kobiet. Wśród pierwszej dziesiątki tytułów rekomendowanych przez Zespół nie ma żadnej kobiety.  Numer na liście ma znaczenia – na końcową ocenę składały się: jakość dzieła, waga dzieła dla kultury narodowej, pozycja dzieła w kulturze światowej, znaczenie dzieła dla procesu edukacyjnego, analiza statystyk bibliotecznych, analiza zgłoszeń czytelniczych. Zatem im wyższy numer – tym uzyskana wyższa punktacja. Najwyższe noty – 10 pkt. – uzyskały: Wiersze  Mirona Białoszewskiego, Niepokój: wybór wierszy z lat 1945-1961 Tadeusza Różewicza, Opowiadania Tadeusza Borowskiego i Tango oraz inne dramaty i opowiadania Sławomira Mrożka.

Z czego się cieszę?

Podoba mi się różnorodność tematyczna wybranych książek. Są to zarówno książki dla młodego czytelnika, rozpoczynającego swoją przygodę z literaturą, jak i poważne, dojrzałe pozycje dla czytelników bardziej wyrobionych. Niemałe znaczenie z pewnością miał fakt, że część wybranych dzieł znajduje się na szkolnych listach lektur. To z pewnością będzie duże ułatwienie dla uczniów, studentów i nauczycieli.

Na liście tekstów, z których można będzie nieodpłatnie skorzystać w internecie, cieszą mnie szczególnie: A jak królem, a jak katem będziesz Tadeusza Nowaka, Budowałam barykadę Anny Świrszczyńskiej (pisałam o tym tomie kiedyś na blogu), Szkice piórkiem Andrzeja Bobkowskiego, Nagi sad Wiesława Myśliwskiego, Tristan 1946 Marii Kuncewiczowej, Pani Dalloway Virginii Woolf oraz poezje Szymborskiej (tomy Wszelki wypadek i Wołanie do Yeti).

Łyżka dziegciu na koniec

W Polonie można czytać odpowiednio przygotowane książki – najczęściej są to skany – można pobrać konkretny tytuł w formacie PDF lub JPG. Szanse na formaty przygotowane pod czytniki e-booków są nikłe. Cieszy natomiast fakt, że na podstawie otwartej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska będą mogły to zrobić inne podmioty – albo nawet my sami :)

Mam nadzieję, że w następnych latach pojawią się kolejne edycje tego Programu. Zgłaszajmy swoje propozycje (nota bene jest mnóstwo autorek, których teksty mogłyby zaistnieć w ramach tego projektu!) – od czytelników też sporo zależy (zależało).

Jakie utwory byście dziś zarekomendowali Zespołowi Sterującemu programem Udostępnianie Piśmiennictwa? Czekam na Wasze propozycje w komentarzach.