Kolejna powieść Lema za mną. Uczciwie muszę przyznać, że to mój ulubiony pisarz. Mogę być zatem nieobiektywna w swych ocenach :) Uważam, że warto sięgnąć do jego książek, bo Lem to pisarz wyjątkowy. Kto spodziewa się przygód w kosmosie i potyczek z obcymi cywilizacjami, ten się zawiedzie. Ale ten, kto oczekuje dobrych powieści, w których głównym tematem jest to jaki jest świat i jakimi rządzi się prawami, będzie usatysfakcjonowany.

Głównym bohaterem powieści Powrót z gwiazd jest astronauta Hal Bregg, który po dziesięciu latach wraca na Ziemię ze swojej wyprawy kosmicznej. W tym czasie na Ziemi minęło przeszło sto lat. Nie ma już przyjaciół i rodziny Bregga, wszyscy nie żyją. Umarł także świat, który astronauta pamięta z czasów przed podróżą. Został skonstruowany na nowo, a Bregg wszystkiego musi się nauczyć.

Lem roztacza przed czytelnikiem wizję świata przyszłości, w którym rozwiązany został problem zaspokajania ludzkich potrzeb – z jednej strony to technologia, która ułatwia życie, zdejmując z ludzkich barków ciężar pracy. Wszechobecne roboty zastępują ludzi. Z drugiej zaś strony to daleko idąca ingerencja w samą naturę człowieka. Ludzkość bowiem wymyśliła sposób na pozbycie się popędu agresji – każde dziecko poddawane jest procesowi betryzacji. W efekcie nie ma wojen, walk, przestępstw, ale znika także chęć ponoszenia ryzyka, nie ma brawurowych zachowań – ludzkość złagodniała. Zdawałoby się, że to idealny wręcz świat. A jednak ludzie w nim są wobec siebie tak tolerancyjni, że aż obojętni. Trudno określić na czym im zależy. Z pewnością nie na nowych odkryciach kosmicznych i eksplorowaniu nieodkrytych terenów – bo to jest przecież związane z ryzykiem, a to w tym świecie nie występuje. To świat zautomatyzowany, ale też, co trafnie zauważa główny bohater – „świat zamknięty na niebezpieczeństwo. Na grozę, walkę, na wszelki gwałt – nie było w nim miejsca; świat łagodności, form i obyczajów miękkich, przejść nieostrych, sytuacji niedramatycznych”.

Powrót z gwiazd to utopijna wizja świata, w którym społeczeństwo rządzone jest przez nieidentyfikowalną władzę. Lem doskonale przedstawia obraz świata liberalnego i pokazuje czym może stać się liberalizm. Ale nie na tym skupia się autor. Wróćmy do głównego bohatera, astronauty Bregga. Razem z nim, od pierwszych kart powieści, poznajemy ten nowy, wspaniały świat. Uczymy się jak funkcjonuje, co do czego służy, jak nazywają się nowe nieznane przedmioty, jak zmienili się ludzie i ich zachowania. To, co mnie urzekło, to opis czytnika ebooków w tej powieści. Zresztą przeczytajcie sami: „Książki to były kryształki z utrwaloną treścią. Czytać można je było za pomocą optonu. Był nawet podobny do książki, ale o jednej, jedynej stronicy między okładkami. Za dotknięciem pojawiały się na niej kolejne karty tekstu”.

Powrót z gwiazd to także książka o miłości. Pewnie przecieracie teraz oczy ze zdumienia – Lem i miłość? Niemożliwe… A jednak. Bregg poznaje kobietę – Eri, w której się zakochuje. Ten związek to zderzenie dwóch światów – starego – gwałtownego i namiętnego, oraz nowego – spokojnego i obojętnego. Związek, który nie ma przed sobą żadnych perspektyw. Lem świetnie opisuje relacje między mężczyzną i kobietą. Opis wspólnej nocy Hala i Eri jest jednym z lepszych erotycznych opisów, jakie miałam okazję przeczytać.

Lem należy do tego gatunku pisarzy, który kilku pokoleniom czytelników potrafi dostarczyć strawy duchowej. Wynika to z uniwersalności tematów jakie autor podejmował w swoich powieściach. Taka jest także powieść Powrót z gwiazd. Polecam!

Stanisław Lem, Powrót z gwiazd, Cyfrant, Kraków 2012.

Powrót z gwiazd można kupić m.in. w  Publio (e-book) lub w Taniej książce (książka papierowa).

Wchodząc na stronę księgarni przez linki w tym wpisie i kupując e-booki pomagacie mi utrzymać bloga. Dziękuję!